توسعه فرایند پیچیده ای است که ابتدا به دست انسان و در نهایت برای انسان صورت میگیرد و همه ابعاد زندگی فردی و اجتماعی او را شامل میشود. کشور ها در عمل باید سیاستهایی را جستجو کنند که رشد اقتصادی را به بهترین نحو در راستای توسعه انسانی قرار دهند.
توسعه این توانایی را به انسان میدهد که انتخابهای موثری را در حوزه زندگی بهتر (مردم سالاری، رشد اقتصادی، عزت نفس، آموزش، درآمد و منابع لازم برای زندگی و…) پیدا کند. در همه سطوح توسعه، سه ظرفیت اساسی برای توسعه انسانی مورد توجه است ۱ ـ عمر طولانی همراه با سلامت ۲ ـ کسب دانش ۳ ـ دسترسی به امکانات مادی لازم برای زندگی مطابق استانداردهای قابل قبول.
امروزه کشورهای توسعه یافته از نیروی انسانی بالقوه و بالفعل ارزشمندی برخوردارند. نیرویی که آنها را به مرحله توسعه یافتگی رسانده و زمینه را برای قدمهای آتی آنها نیز فراهم کرده است. در حالی که در سایر کشورها این سرمایه انسانی هنوز شکل نگرفته یا توجهی درخور بدان نشده است. بازدهی نیروی کار و سرمایه انسانی
در این جوامع تحت تاثیر وضع تغذیه نامناسب، بهداشت ناکافی، بیسوادی و کم سوادی، کیفیت پایین آموزش، محدودیت تخصص حرفهای و کار، محدود بودن مدیران کارآمد و فرهنگ و محیط اجتماعی مغایر با فعالیت تولیدی، از موقعیت مطلوبی برخوردار نیست. اگر قرار باشد که منابع انسانی کشوری به بهرهوری مطلوبتری دست یابد، پیش از همه باید نسبت به اصلاح این گونه متغیر ها اقدام کرد.
آنچه در همه راهبردها ارائه شده از سوی صاحب نظران توسعه مورد تاکید قرار گرفته و تجربه کشورهای توسعه یافته نیز آن را تایید کرده است، نقش انسانها به عنوان مهمترین منابع توسعه اقتصادی و اجتماعی است. این مهم تا بدانجا مورد توجه واقع شده است که عموم اندیشمندان معتقدند منابع انسانی پایه اساسی تحولات نوین زندگی است و توسعه ملی بر محور نیروی انسانی تحقق می یابد.
کشوری که نتواند دانش و بینش انسانها را توسعه دهد و آنها را از پرورش هدف دار برخوردار سازد و از این سرمایه در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بهره برداری کند قادر نخواهد بود هیچ چیز دیگری را توسعه بخشد. زیرا امروزه مزیت دسترسی به منابع طبیعی در امکان بهرهمندی از شاخصهای توسعه موقعیت در رقابت اقتصادی بین المللی جای خود را بر مزیت بهره مندی از نیروی انسانی محقق، خلاق و مبتکر داده است، نیرویی که قادر است منابع و امکانات لازم توسعه را بیافریند.
بنابراین ابزار توسعه امروز را نه در کوهها، دشتها و اعماق زمین که در مغز انسانها باید جستجو کرد. این منبع پایان ناپذیر بوده و با مجهز شدن بر دانش فنی قادر است فرایند کسب، جذب، هضم و گسترش فناوری مورد نیاز توسعه را فراهم سازد.